2024 жылғы 12 қарашада Ташкенттің Боткин зиратында Орталық Азияның және өңірдегі заманауи медицинаның негізін қалаған алғашқы жоғары медициналық білім алған әйел дәрігер Гүлсім Асфендиярованың құлпытасы орнатылған ескерткіштің салтанатты ашылу рәсімі өтті.
Іс-шара Санжар Асфендияровтың 135 жылдығын мерекелеуге орайластырылған және бүгінгі таңда дәрігерлер мен медицина қызметкерлерінің жаңа буынын шабыттандыратын олардың мәдени және тарихи мұраларын сақтауға бағытталған. Ескерткіштің ашылуы Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы берік байланыс пен стратегиялық әріптестікті білдіреді.
Іс-шараға Қазақ ұлттық медицина университетінің ректоры Марат Шоранов бастаған ресми делегация, Қазақстанның Өзбекстандағы Елшісі Бейбіт Атамқұлов, Өзбекстандық жоғары оқу орындарының ректорлары, шетелдік дипломаттар және медицина саласының жетекші мамандары қатысты.
"Гүлсім мен Санжар Асфендияровтар сияқты ұлы адамдардың жадын сақтау-олардың мұрасы алдындағы біздің парызымыз. Ескерткіштерді орнату - біз, олардың ұрпақтары, денсаулық сақтауға қосқан үлестері үшін алғыс білдіру үшін жасай алатын істеріміздің аз ғана бөлігі", - деп атап өтті ҚазҰМУ ректоры.
Анықтама: Санжар Асфендияровтың әпкесі Гүлсім Асфендиярова дәрігер ғана емес, сонымен қатар Орталық Азия медицинасында ізашар болған. Ол жоғары медициналық білім алған алғашқы әйел дәрігер болды. Өзінің ағасы – көрнекті дәрігер және ұйымдастырушы Санжар Асфендияровпен бірге Гүлсім Қазақстанның болашақ денсаулық сақтау жүйесінің негізін жоспарлы түрде құрды: жергілікті ұлт медбикелерін қоса алғанда, медициналық кадрларды даярлау курстарын ұйымдастырды, алғашқы ауруханалар мен бейінді медициналық мекемелерді ашуға көмектесті. Санжар мен Гүлсім Асфендияровтар дәрі - дәрмек көмекшілері мен медбикелерін даярлау бойынша алғашқы қысқа және ұзақ мерзімді курстарды, сондай-ақ осы курстардың оқу бағдарламаларын ашты. Бір жылдың ішінде бұл жұмыс айтарлықтай нәтиже берді: аймақтағы тіс дәрігерлерінің саны 32-ге, медициналық көмекшілер 494-ке, акушерлер 102-ге, медбикелер 120-ға дейін өсті. Гүлсім Асфендиярова пациенттерге акушерлік көмек көрсетуге маманданған, ол Орталық Азияда сол кезеңдегі бірегей кесарь тілігі операциясын бірінші болып өткізді — бұл өз уақыты үшін маңызды оқиға. Әйелдерге мамандандырылған көмек көрсетудің шұғыл қажеттілігін түсінген Гүлсум алғашқы жеке перзентхананы ашты, сонымен қатар әйелдер акушерлік курстарын ұйымдастырды және сабақ берді, онда ол әйелдерге қайтыс болғанға дейін медициналық көмек негіздерін үйретті. Оның басшылығымен көптеген акушерлер дайындалды, бұл аймақтағы денсаулық деңгейін едәуір арттырды және миллиондаған балалардың өмір сүруіне мүмкіндік берді. Медициналық практикадан басқа, Гүлсім Асфендиярова белсенді қоғамдық өмір сүрді: ол бірнеше рет қалалық Кеңестің мүшесі болып сайланды, әлеуметтік абаттандыру, ана мен баланы қорғау туралы баспасөзде мақалалар жариялады, әлеуметтік саланың дамуына ықпал етті. Алайда оның қуғын-сүргін кезіндегі тағдыры, оның жерленген жері сияқты, ұзақ уақыт бойы белгісіз болып қалды. Енді ұрпақтар мен бей — жай қарамайтын адамдардың күш-жігерінің арқасында оның есімі мәңгілікке қалады, ал оның здравоохранігі мен денсаулық сақтауға қосқан үлесі халықтың жадында мәңгі қалады.
